TİYATRO: Hayattaki olayları konu edinen, sahnede oynanmak amacıyla yazılan edebi eserdir.
*Roman ve hikaye soyut olduğu halde, tiyatro somuttur.
*Tiyatro eserleri, konularına göre dram, trajedi ve komedi gibi türlere ayrılır.
A-TRAJEDİ:
Seyirciye, hayatın acıklı yönlerini göstermek, ahlak, erdemi anlatmak için yazılmış manzum
eserlerdir.
*Konusunu seçkin kimselerin hayatından ya da mitolojiden alır.
*Kahramanları tanrılar, tanrıçalar ve soylu kimselerdir.
*Kusursuz bir üslubu vardır. Kaba sözlere yer verilmez.
*Eser baştan sona kadar ağırbaşlı, ciddi bir hava içinde geçer.
*Çirkin olaylar, seyircinin gözü önünde gerçekleştirilmez, sahne arkasında gerçekleştirilir. Bu olaylar haberciler
tarafından sahnede aktarılır.
*Üç birlik kuralına uyulur.( Yer, zaman, olay )
*Oyunda korolara yer verilir.
*Ünlü trajedi yazarları;
Eski Yunan; Aiskhylos, Eurupides, Sophokles.
Fransız; Corneille, Racine.
B-KOMEDİ:
İnsanların ve olayların gülünç yönlerini ortaya koymak, izleyenleri güldürmek ve düşündürmek amacıyla yazılmış
tiyatro eseridir.
*Konusunu, yaşanılan hayattan ve günlük olaylardan alır.
*Kişiler halktan ve yüksek zümreden her çeşit insan olabilir.
*Her türlü söze şakaya yer verilir.
*Kişilerin her türlü davranışları sahnede gösterilir.
*Birbirini izleyen diyalog ve koro bölümlerinden oluşur.
*Manzum olarak yazılır.
*Üç birlik kuralına uyulur.
Türün yazarları, Yunan-Aristophanes, Fransız- Moliere.
C-DRAM:
Hayatı olduğu gibi acıklı ve gülünç yönleriyle sahnede göstermek için yazılan tiyatro eseridir.
*Hayatı olduğu gibi yansıtır. Trajedi ve Komedi kaynaşmıştır.
*Konusunu günlük yaşamdan ve tarihten alır.
*Üçbirlik kuralına uyma zorunluluğu yoktur.
*Olaylar, çirkin dahi olsa sahnede gösterildiği gibi kişiler hangi sınıf ve halktan olursa olsun dramda yer alır.
TİYATRO ÖRNEĞİ (MOLİERE CİMRİ):
PERDE I
SAHNE I VALERE, ELISE.
VALERE
Ne oluyor sevgili Elise! Bana böyle nazikçe umut verme iyiliğini gösterdikten sonra hüzünlü görünüyorsun,
neden? Bu kadar sevinçli olduğum bir anda ne yazık ki seni böyle iç çekerken görüyorum! Söyle bana
beni mutlu etmekten pişman mısın? Aramızdaki anlaşma kararını, aşkımla seni zorladığım için vermiş
olabilir misin?
Elise
Hayır, Valere, senin için yaptığım hiçbir şeyden pişman olamam. Çok tatlı bir zorlamayla bu yola girdiğimi
biliyorum; olanlardan vazgeçmeyi dilemek için en ufak bir isteğim bile yok. Ama doğrusunu söylemek
gerekirse bu kadar mutluluk beni endişelendiriyor, seni gereğinden biraz daha fazla seviyor olmak
korkutuyor beni.
valere
Ah Elise, benim için hissettiğin bu güzel şeylerden nasıl korkabilirsin?
Elise
Ne yazık! O kadar çok sebep var ki: Bir babanın öfkesi, bir ailenin sitemleri, insanların kınamaları, ama
hepsinden çok, Valere, hislerinin değişmesinden korkuyorum. Siz erkekler masum bir aşkı açık kalplilikle
belli ettiğimizde, nasıl da acımasızca soğursunuz!
VALERE
Ah! Beni başkalarına göre yargılama haksızlığını gösterme bana! Her şeyimden şüphe et Elise, ama sana
karşı hissettiklerimi görmezden gelme. Seni çok seviyorum ve sana olan aşkım hayatım boyunca sürecek.
Elise
Ah! Valere, herkes aynı şeyi söyler. Bütün erkekler sözleriyle birbirlerine benzerler, ama onları farklı kılan
yaptıklarıdır.
valere
Madem ne olduğumuzu sadece yaptıklarımız gösterir, öyleyse kalbimdekileri yargılamak için biraz zaman
ver en azından. Sadece tahmin yürüterek yersiz korkularınla suçlamaya çalışma beni. Hakaret dolu bir
kuşkunun dokunaklı darbeleriyle kıyma bana, rica ederim. Seni binlerce kanıtla aşkımın dürüstlüğüne
ikna etmek için zaman ver bana.
Elise
Ah! İnsan ne kadar kolay inanıyor sevdiklerine! Evet Valere, kalbinin beni aldatmaya izin vermeyeceğine
inanıyorum. Beni gerçek bir aşkla sevdiğine ve bana sadık kalacağına inanıyorum; bundan hiç şüphe
etmek istemiyorum. Bütün üzüntülerimi atıyorum ve geriye insanların beni ayıplayacak olabilmesi
düşüncesi kalıyor.
valere
Ama bu endişenin sebebi ne?
ELISE
Eğer herkes seni benim gözlerimle görseydi korkacak hiç bir şeyim olmazdı. Seni tanıdığım için, senin için
yaptıklarımda haklı olduğuma inanıyorum. Kalbim ise Allah biliyor ya sana karşı minnettarlıkla dolu,
değerini biliyorum. Bizi birbirimize yaklaştıran o korkunç kaza hiç gözümün önünden gitmiyor. Beni
dalgaların öfkesinden kurtarmak için kendi hayatını riske atma yüceliğini gösterdin. Beni sudan
çıkardıktan sonra gösterdiğin şefkatle dolu ilgi… Ne zamanın, ne de zorlukların yıldıramadığı bu ateşli,
saygıyla dolu aşkını yanımdan bir gün bile eksik etmedin. Aileni, memleketini ihmal edip buralarda kaldın.
Benimle olmak için kendinden vazgeçip babamın uşaklığına soyundun. Bütün bunlar elbette bende
harika bir etki yaratıyorlar ve sözünün doğruluğuna ikna olmam için yeterliler. Ama diğerlerini inandırmak
için yeterli değil belki de, hissettiklerimi anladıklarından emin değilim.
valere
Bu söylediklerinin arasından tek istediğim, yalnızca aşkıma dayanarak seni hak etmek. Kuruntularına
gelince, baban bu söylediklerini haklı çıkarmak için elinden geleni yapıyor. Aşın cimriliği, çocuklarına
karşı olan sertliği daha tuhaf şeylere de neden olabilirdi. Senin yanında bu şekilde konuştuğum için beni
affet sevgili Elise. Bu konuda pek de iyi şeyler söylenemeyeceğini biliyorsun. Ama umut ettiğim gibi
ailemi bulabilirsem babanı memnun etmek için çok üzüntü çekmemiz gerekmeyecek. Sabırsızlıkla yeni
haberleri bekliyorum. Eğer haberler gelmekte gecikirlerse, ben kendim gideceğim onları bulmaya.
Elise
Ah! Valere, rica ederim buradan bir yere kımıldama. Babamın gözüne iyi görünmekten başka bir şey
düşünme.