Nobel’den başka edebiyat ödülleri de var ve bunlardan en saygın olanlarından biri Man Booker diyebiliriz. Bir sonraki kitabını seçmekte kararsız kalanlar için de güzel bir nişane.

Nedir, ne değildir?

man booker ödülü (ingilizce: man booker prize for fiction), dünyanın en saygın edebiyat ödüllerinden biri. 1969’dan 2014’e kadar ingiliz milletler topluluğu veya irlanda cumhuriyeti vatandaşı olan yazarların, ingilizce olarak kaleme aldıkları eserlere veriliyordu (commonwealth veya anglosakson ödülü de diyebiliriz yani). 2014’te yapılan bir kural değişikliği ile bu ödül, amerikalı yazarlara da açıldı. ödülü alacak eserin seçimi, üyeleri genel olarak her yıl değişen bir jüri eliyle yapılıyor. eskiden ismi yalnızca “booker” idi, man group’un 2002’deki sponsorluğundan sonra man booker oldu.

dünya çapında saygın edebiyat ödüllerinden biri diyebiliriz kesinlikle. anglosakson dünyası içinde kabul görmesi, mevzubahis kitabın bu kültüre uygun olduğunun veya en azından bu kültürün gitmesi istenilen yönü belirginleştirdiğinin bir kanıtı olarak kabul edilebilir. gerçi 2014’teki kural değişikliğinden sonra aday ve kazananlar içinde amerikalıların da olması, ingiliz kültürünü kutlayan bir ödülün niteliğini sorgulatmıştır britanya çevrelerinde. ödülün sahibi 50.000 pound ödüle layık görülüyor ki, azımsanamayacak kısmı başka işler de yapan yazarlar için bu sağlam bir meblağdır. hiçbir şey yapmadan bir kitap daha yazmaya yeterli yaşam olanağını sağlar. insanı yazar olmaya iten bir para, ne yalan söyleyeyim.

Ortaya çıkışı

ingiliz yayımcı tom maschler, 1960 yılların ortasında ciltli basılan edebi roman ve hikâye satışlarında zorluk yaşandığını, pazarın çok çetin olduğu ve satışları artırmak için bir şeyler yapması gerektiğini düşünürken aklına fransa’da prix goncourt ödülü alan kitapların çok satmaya başlaması geliyor ve böylece booker ödülünün fikir babası oluyor.

The 2020 longlist is:

• The New Wilderness by Diane Cook (Oneworld Publications)
• This Mournable Body by Tsitsi Dangarembga (Faber & Faber)
• Burnt Sugar by Avni Doshi (Hamish Hamilton, Penguin Random House)
• Who They Was by Gabriel Krauze (4^th Estate, HarperCollins)
• The Mirror & The Light by Hilary Mantel (4^th Estate, HarperCollins)
• Apeirogon by Colum McCann (Bloomsbury Publishing) 
• The Shadow King by Maaza Mengiste (Canongate Books)
• Such a Fun Age by Kiley Reid (Bloomsbury Circus, Bloomsbury Publishing)
• Shuggie Bain by Douglas Stuart (Picador, Pan Macmillan)
• Real Life by Brandon Taylor (Originals, Daunt Books Publishing)       
• Redhead by The Side of The Road by Anne Tyler (Chatto & Windus, Vintage)
• Love and Other Thought Experiments by Sophie Ward (Corsair, Little, Brown)
• How Much of These Hills is Gold by C Pam Zhang (Virago, Little, Brown)

1969’dan günümüze ödül kazananlar

2019 – Margaret Atwood The Testaments

2018 – anna burns, milkman
2017 – george saunders, lincoln in the bardo
2016 – paul beatty,  the sellout
2015 – marlon james, a brief history of seven killings
2014 – richard flanagan, the narrow road to the deep north
2013 – eleanor catton, the luminaries
2012 – hilary mantel, bring up the bodies
2011 – julian barnes, the sense of an ending
2010 – howard jacobson, the finkler question
2009 – hilary mantel, wolf hall
2008 – aravind adiga, the white tiger
2007 – anne enright, the gathering
2006 – kiran desai, the inheritance of loss
2005 – john banville, the sea
2004 – alan hollinghurst, the line of beauty
2003 – dbc pierre, vernon god little

2002 – yann martel, life of pi
2001 – peter carey, true history of the kelly gang
2000 – margaret atwood, the blind assassin
1999 – j.m. coetzee, disgrace
1998 – ian mcewan, amsterdam
1997 – arundhati roy, the god of small things
1996 – graham swift, last orders
1995 – pat barker, the ghost road
1994 – james kelman, how late it was, how late
1993 – roddy doyle, paddy clarke ha ha ha
1992 – michael ondaatje, the english patient
– barry unsworth, sacred hunger
1991 – ben okri, the famished road
1990 – a.s. byatt, possession
1989 – kazuo ishiguro, the remains of the day 

1988 – peter carey, oscar and lucinda
1987 – penelope lively, moon tiger
1986 – kingsley amis, the old devils
1985 – keri hulme, the bone people
1984 – anita brookner, hotel du lac
1983 – j.m. coetzee, life & times of michael k
1982 – thomas keneally, schindler’s ark
1981 – salman rushdie, midnight’s children
1980 – william golding, rites of passage
1979 – penelope fitzgerald, offshore
1978 – iris murdoch, the sea, the sea
1977 – paul scott, staying on
1976 – david storey, saville
1975 – ruth prawer jhabvala, heat and dust
1974 – nadine gordimer, the conservationist
  – stanley middleton, holiday
1973 – j.g. farrell, the siege of krishnapur
1972 – john berger, g
1971 – v.s. naipaul, in a free state
1970 – bernice rubens, the elected member
1969 – p.h. newby, something to answer for

Uluslararası bir versiyonu da var: Man Booker International Prize

man booker prize’dan sonra, 2005 yılından itibaren verilmeye başlanan ingiltere’nin edebiyat ödülü. man booker prize sadece ingilizce yazılmış olan kitaplara verilirken, man booker international prize ingilizce’de yayımlanan kitaplara verilmektedir. ödül iki senede bir verilir.