İYON UYGARLIĞI SANAT İZLERİ
“Zenginliğin, bilim ve sanatın zirve yaptığı uygarlık”
Tarih öncesi dönemlerden itibaren insanların yaşam sürdüğü önemli uygarlık, medeniyet alanlarından birisi de Anadolu’ dur.
İyonya, İyon felsefesinin ve Anadolu’nun toplumsal ve kültürel aktarımlarının, beşiğidir!
İyonlar denizcilikten geçim sağlamaları, farklı Akdeniz limanlarına ulaşım sağlamaları MÖ. VIII.-VII. ve VI. yüzyıllarda en parlak devrini yaşayan İyon ve V. yüzyılda Yunan uygarlığının doğmasında önemli bir rol oynamıştır.
Anadolu uygarlıkları denince akıllara gelen, İyon şair ve yazarları tarafından kaleme alınan trajedi, komedi ve dramlar günümüze değin önemini korumuştur. Dünya Edebiyatında oldukça sevilen ve bilinen Homeros Destanları, dönemin izlerini günümüz insanına taşıyan köprü vazifesi görmektedir. Özgür ve farklı fikirlere açık olmaları dolayısıyla sanatın gelişmesinde oldukça önemli bir rol oynamıştır.
Felsefede Milet Okulu’nun kurucusu, Matematikte Thales ve Pisagor, Fizikte Aneksimenes, Tıpta Hipokrat, Tarihte Heredot, Şair Homeros İyon asıllıdır. Thales’in öğrencisi olan Anaksimandros, insanlık tarihinde ilk kez bağımsız olarak kitap yazan kişi olduğuna dair rivayetler mevcuttur.
Yunan kültürünün oluşmasında, İyon’ lu bilginlerin etkisi tartışılamaz bu nedenle uygarlıkta çok ileri giden bu antik uygarlık, Yunan kültürünü de büyük ölçüde etki altında bırakmıştır.
Savaşlardaki zaferleri anlatmak, önemli kişileri ölümsüzleştirmek ve tanrılarına adaklar sunmak, maksatlı inşa edilen İyon Antik Yapılar günümüz insanın beğenisini büyük ölçüde kazanmaktadır. Mimaride İyon düzeni olarak bilinen yapı tarzı, günümüz insanı tarafından da beğeni görmektedir.
Mısır’ı ve Mezopotamya’yı gezmiş olan Thales, Homeros, Heredot, Pisagor başta olmak üzere krallık yönetiminin baskısı olmadan yaşayan İyon döneminde değerli bilim insan ve düşünürleri yetişmiştir.
İzmir, Milet, Efes, Foça ve Bergama dolaylarına yerleşerek yerli halkla kaynaşmaları sonucunda bu topraklarda yaşamış, Aristokratik Cumhuriyet’le yönetilmiş uygarlıklar arasındadır. Kendilerine ait alfabeleri bulunan İyonlar, Fenikeliler’ den alfabeyi alarak İyon alfabesini oluşturdular.
Anadolu Uygarlıklarından İyonlar 12 şehir devleti kurmuşlardır ve 12 şehrinin MÖ.1000 yılında kurulduğu tahmin ediliyor. Gelişmiş birer uygarlık merkezi şehirler: Efes, Selçuk Kolofon, Milet , Myus , Priene , Lebedus , Erthrae, Klazomensa, Phokaia (Foça) , Smyrna (İzmir) ile Khios ( Sakız ) antik kentleridir.

Kaynakça:
- https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/forummesaj/311-didyma__didim_ve_apollon_tapinagi.html
- Fahri Işık, Anadolu – İon Uygarlığı, https://bagimsizrehberler.blogcu.com/anadolu-ion-uygarligi