Kerem Tınaz ile Oscar Aguirre-Mandujano’nun derlediği “Sefarad Güzergâhları” nesnelerin günümüz insanına anlattığı tarihi gözler önüne seriyor.
Geçmişin öyküsü sadece yazarak mı anlatılır?
Sefarad Güzergâhları, Osmanlı Sefarad Yahudilerinin Osmanlı İmparatorluğu’ndan Seattle’a getirdikleri çok sayıdaki aile yadigârından, arşiv belgesinden, hatıra nesnesinden esinle ortaya çıkmış bir kitap. Bugün Washington Üniversitesi Sefarad Araştırmaları Koleksiyonu’nda (University of Washington Sephardic Studies Collection – UWSSC) bir araya getirilen nesneleri tartışmak, Birleşik Devletler kadar Osmanlı toprakları için teşkil ettiği ortak önemi keşfetmek amacıyla bilim insanlarını bir araya getiriyor.
“Sefarad Güzergâhları okura Osmanlı Sefarad tarihi arşivi olarak neler içerdiği hakkında fikir vermeye ve aynı zamanda dijital bir arşiv oluştururken tarih üretmenin getirdiği zorluklara dikkat çekmeye çalışmaktadır. Tarihçilere yönelik yazılmış olmasa bile bir olayı belgelemek üzere üretilmiş olan arşiv belgelerine tezat teşkil eder maddi düzeyde ise bu nesnelerin çoğu, uzun vadede hayatta kalmak üzere değil, daha ziyade acil bir pratik ihtiyaca cevap vermek üzere üretilmiştir.
Arşivde veya müzede yer alan geleneksel içerikler, örneğin sanat eserleri, binalar veya resmi belgeler, değerlerinin sürekliliğini sağlamak adına, hiç değilse birkaç nesil boyunca dayanması beklentisiyle üretilir.
Oysa ki koleksiyondaki nesneler amaç bakımından anlaşılır, bilinir ve gündeliktir. Örneğin sadece birinin çocukları içindir. Rachel Shemarya’nın boreka tarifi: Sefarad Amerikalıların geleneksel yemeklerinde Akdeniz etkisini göstermek için değil, bir anne tarafından oğulları yemeklerini unutmasın diye yazılmıştı.”
Makaleleriyle kitaba katkıda bulunan yazarlar, koleksiyon nesnelerinden ve bunların koleksiyona dahil edilme süreçlerinden yola çıkarak Sefarad geçmişine dair çalışmalarda özel koleksiyonların rolü üzerine düşünüyor; müzik ve edebiyatın yanı sıra dijitalleşme, araştırma yayıncılığı ve aile yadigârlarının Osmanlı Sefarad kültürünü korumadaki rolü gibi konularda örnek çalışmalar sunuyorlar.
Sefarad Güzergâhları, nesnelerin anlattığı tarih!
Akdeniz havzasındaki Sefarad Yahudileriyle ilişkili arşiv belgeleri ve kayıtların tutulduğu ilk büyük dijital veri havuzu niteliğindeki Washington Üniversitesi Sefarad Araştırmaları Koleksiyonu hakkında detaylı kütüphane arşiv bilgisi için ziyaret ediniz;
https://jewishstudies.washington.edu/sephardic-studies/sephardic-studies-digital-library-museum/
