Çatak Köyü Serhat Dağları’yla karşı karşıya gelmiş, Mart ayının cemreleriyle mücadele içerisine girmişti. Koca Serhat Dağları başındaki beyazları ağıt yakıp, yolar gibiydi. Akşamın kimliksiz halleri kendini belli etmeye çalışır gibiydi. Ne de olsa gündüzle gecenin kavuşmasına sayılı günler kalmıştı.
Basamaklardan ağır ağır inerek kapının önünde durdu Fate Ana. Sanki, baharın gelişini Newroz’dan önce o karşılar gibiydi. Üzerinde, yıllardır gelenek haline gelmiş, her Newroz’da üzerinden eksik etmediği çiçekli entarisi vardı. Serhat Dağları’nın göklere değen başları gibi ağarmış saçlarını genç kızlık günlerindeki gibi örmüş, iki yanına salık vermiş, dilinde eskilerden bir klam* mırıldanıyordu:
“ez kevok im lê lê
ez kevok im way way
kevoka şîn im qurbano
li ser bana bin bana
ez dixwînim way way
ez aşiqê lê lê
çavê şîn im way way.”**
Masmavi gözlerini karanlığa dikmiş akşam olmak üzere haykıran gecenin sessizliğini dinliyordu. Bu akşam çok farklıydı, geçmişten arta kalan bir acı vardı içinde, bir sükunet. Kendini belli edemeyen sessiz bir çığlık gibi kalan bir savaş vardı yüreğinde. Gözlerini kısıp akşamla gündüzün savaşına baktı. Ayak sesleri işitti. Üç kişi geldi yanına, “Merhaba Ana” deyip çekip gittiler. “Ne çabuk geçiyordu zaman” diye düşündü Fate Ana.
Gece bir ölüm inlese sesi duyulmayacak kadar sessizliğe gömülmüştü. Fate Ana gördüğü gençleri düşündü “Ne çabuk geçiyordu zaman” diye düşündü tekrar. Daha düne kadar Welat, Sinan, Rozerin çocuk değiller miydi? Ne zaman akşama kafa tutar hale gelmiştir.
Mart’tı… Kıştan kalan bir intikam gibi soğuyordu gece. Bir Mart akşamında kurşuni bir öfkeyle yürüyordu gençler. Sanki gökyüzü bütün maviliğini karanlığına saklamıştı.
Rozerin… Çocukluğunu düşündü, soğuk kış gecelerinde ninesinin anlattığı masallarla ısındığı kışları hatırladı. O zamanlar yaşadığı bu yerler ona uçsuz bucaksız gelirdi, halbuki ne kadar da azmış yalnız bir dünyanın kalabalığında. Belki bu kadar derin düşünmesine ve yaşamasına sebep ninesinin anlattığı masallarla ısındığı kışları hatırladı. O zamanlar yaşadığı bu yerler ona uçsuz bucaksız gelirdi, halbuki ne kadar da azmış yalnız bir dünyanın kalabalığında. Belki bu kadar derin düşünmesine ve yaşamasına sebep ninesinin anlattığı kocakarı masallarıydı. Ninesinin, sesiyle boyadığı masallar… Sesiyle can verip, yaşattığı masallar. Ninesini kaybettikten sonra kitaplarını koydu onun yerine. Her satırında kendini bulduğu, küçük köyüne koca dünyasını sığdırdığı kitapları. Yoldaşlarından farklıydı onu o yapan dünyası. Seyyar kitaplığına hangi hayatları, yaşanmamış hayalleri sığdırmamıştıki bu zamana kadar…
Yine ağacın altına mevzilenmiş, dizlerini göysüne siper eder gibi çekmiş, Kafka’nın “Babama Mektupları”nı okuyordu. Yine daldı gözleri kitabın derinliklerine. Kendisi de babasına böyle sitemlerde bulunur muydu, hem de bu kadar tarafsızca, yargılamadan…
Sinan… Yoldaşlarının değişiyle ‘Öğretmen Sinan’dı o. Kendisi de çocuk ve naif ruhlu olduğundandır belki de seçmişti çocuklarla olmayı. 6 aylık kısa bir dönem için yaptığı öğretmenlikte öğrencilerinin küçücük ellerinden tutup ilk harflerini yazdırdığında, çocuksu bir gülüş yükselirdi yüzüne…
Sinan’ı düşündü Rozerin, ne kadar da masumdu dünyası böyle bir dava için. Aralarında 4 yaş olmasına rağmen bir büyüğü gibiydi Rozerin. Belki de görünmez, bilinmez bir anne eli, ‘Ana figürü’… Kaç defalar Welat’la Sinan’ın öfke buhranlarında onları dinginleştirmişti. Welat’ın öfkeli kavgaları, Sinan’ı da yoldan çıkardığında el atardı kavgaya Rozerin.
Adı gibiydi Rozerin… Tan yerine benzer, delici, bal peteği gözleri… Sahiciydi herşey onda, bir o kadar da hayal…
Welat’ın “Kalkın!” sesiyle irkildi Rozerin. Tan ağarmaktaydı…
Ne kadar da geç kalmıştı gece, ne kadar da gençti yürekler. Sesin berrak tene çarpması kadar masumdu. Özgürlüğün bilinmez sonsuzluğuna kanatlarını kırarak düşen çiğ tanecikleri gibi yürüyorlardı sabaha… Bir anda herşey sustu. Gecenin tek hakimi silah şakırtılarının çıkardığı korkunun kanemici çığlığı başladı. En öndeydi Rozerin, tan yerini karşılar gibi… İnleyen her kurşunun kokusu nefesine sinmişti. Tüm silahlar ilk ona baş kaldırmıştı. Tan yerinde gelmesini arzuladığı vuslat günü bu gündü.
Fate Ana uykudan gönül ağrısıyla uyandı. Tan ağarmak üzereydi. Newroz bile gelmek istememişti. Gökyüzü gözyaşlarını saklamak ister gibi çiseliyordu. Fate Ana gökyüzüyle gözlerinin maviliğini kıyaslar gibi meydan okuyordu sabaha… Merdivenlerden yavaş yavaş inip “Merhaba” dedi ölümün özlemlere gömülen sessizliğine ve gülümseyerek gökyüzüne, ağlayarak selamlıyordu “Tanyerini”!
*klam: Dengbejlerin söylediği eserlere verilen ad (Dengbej: Kürt ozanlarına verilen ad).
**”Güvercinim ben ley ley…
Siyah güvercinim
Dam üstünde, dam altında
Yemlenirim ben Allah’ım vay
Dam üstünde, viranelerde
Yemlenirim ben vay.”
Mihemed Arif Cizrawi (Ez Kevok im)
