GİRİŞ (Introduction)
Toplam Kalite Yönetimi; uzun vadede müşterinin tatmin olmasını, başarmayı, kendi, çalışanı ve toplum için avantajlar elde etmeyi amaçlayan, kalite üzerine yoğunlaşmış ve tüm çalışanların katılımına dayanan bir yönetim modelidir. Kalite yönetim yazarlarından W. Edward Deming, Joseph Juran ve Philip Crosby “Toplam Kalite Yönetimi” anlayışının temelini kurmuşlar ve Arman V. Feigenbaum, Kaoru Ishikawa’da yaptıkları çalışmalarla kalite olgusunun gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. Kalite olgusu hiç şüphesiz Kaizen (sürekli iyileştirme) felsefesi ile Masaaki İmai tarafından geliştirilmiş ve Japonların dünya ekonomisindeki güçlerinin anahtarı olmuştur.
İlk olarak Henry Ford tarafından kullanılmış ve 1926 yılında yayımladığı My Life and Work (Hayatım ve İşim) adlı kitabında yeni bir yönetim biçimi olarak tanımlanmıştır. Ancak o sıralarda rağbet görmeyen bu yönetim biçimi, Japonlar tarafından benimsenmeye başlamıştır. TKY’nin tam anlamıyla 1950 yıllarında Japonlar tarafından uygulandığı söylenebilir. Japon yöneticiler kaliteyi bütün iş birimlerine yaymış ve her kademedeki işgöreni bu konuda eğiterek bilinçlenmeyi sağlamıştır. Bu yöntem ile kalitesizliğiyle ünlenen Japon ürünleri 5 yıl içerisinde bütün dünya pazarını ele geçirmeyi başarmıştır.
GELİŞME (Improvement)
TKY bir yönetim sistemidir. Bu sistem uygulanan her işletmede farklı yöntemlerle ele alınmaktadır, farklı kuruluşların değişim gerekçeleri ve elde etmek istediği sonuçlar farklı olduğundan TKY’nin kapsamı, uygulanacak yöntemler ve ayrılacak kaynaklar da farklılık göstermektedir. Önemli olan ürün 0veya hizmetin iyi tanımlanmış süreç ve süreç ilişkileri ile sürekli geliştirilmesidir. TKY için müşteri memnuniyeti kardan önce gelmektedir, bu yöntemde insan, süreç, müşteri ve sürekli geliştirme 4 temel unsurdur ve birbirleri ile sürekli bir ilişki halindedirler. TKY yalnız alt sistemleri, yalınlaştırılmış süreçleri veya fonksiyonel departmanları değil, sistemin tamamını yönetme kaygısını taşır. İç denetim, kalite konusunda yapılan çalışmaların etkin ve verimli olarak gerçekleşmesine, kalite ile ilgili maliyetlerin azaltılmasına katkı sağlayan yönetim unsurudur. Toplam kalite yönetimi sahip olduğu temel felsefeleri ile iç denetim faaliyetinin daha kişilikli uygulanmasına, kendine özgü uygulamaları ile de iç denetim faaliyetinin daha donanımlı bir şekilde gerçekleştirilmesine destek olur.
TKY anlayışının firma çapında yerleştirilmesi amacı ile ortaya atılan ve izlenmesi önerilen yöntemler 4 ana akım altında toplanabilmektedir. Deming yaklaşımı, Juran yaklaşımı, Crosby yaklaşımı, Ishikawa (veya Japonya) yaklaşımı. Bu dört yaklaşım da klasik kalite kontrol anlayışının endüstrinin gelişmesiyle beraber değişmesi gereksinimiyle ortaya cıkmış ve gelişmiştir. Müşteri memnuniyeti ve çalışanların bağlılığını sağlayan bir yönetim felsefesidir. Sürdürülebilir mükemmellik sağlayan bir yönetim tarzıdır. Sürekli iyileştirme hedeflenir. Ürünler ve süreçler dikkate alınır. Müşteri ve tedarikçinin katılımı sağlanır. Ekip ve takım çalışması yapılır. Tüm çalışanlara sorumluluk verilir. TKY’nin uygulamasında, üst yönetimin liderliği, tüm çalışanların katılımı ve uzun dönemli, sistematik bir değişim programı gereklidir. Yönetimin katılımı, iletişim, sürekli gelişme, eğitim, ekip çalışması, süreç iyileştirme, toplam kalite yönetiminin başarısı için gerekli kilometre taşlarıdır.
Günümüzde gittikçe yaygınlaşan kalite ve buna dayalı yönetim anlayışı kurumların rekabet gücünü artırırken bireylerin ve toplumun gelişimine de katkıda bulunmaktadır. Kurumların geleneksel yönetim anlayışından toplam kalite yönetimi anlayışına geçerken yerine getirilmesi gereken pek çok iş ve işlemler vardır. Bu iş ve işlemler ile birlikte toplam kalite kültürünün oluşturulması ve yerleştirilmesi gerekir. Bu anlamdaki bir dönüşüm için müşteri bilinci, süreç iyileştirme ve yenilik aşamaları söz konusudur. Günümüz küresel rekabet ortamında, diğer örgütlere nazaran daha avantajlı bir konumda bulunmak için kalite kavramının önemi daha iyi anlaşılmıştır. Önceki zamanlarda kalite kavramı sadece belirli alanlar için kullanılıp örgütlerin tüm kesimlerini ilgilendirmezken şuanda örgütün her kesimini ilgilendiren önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.
SONUÇ VE ÖNERİLER (Conclusion and Suggestions)
Elde edilen bilgilere göstermektedir ki, Toplam Kalite Yönetimi kavramı, bu anlayışı uygulamayan işletmelerde dahi, bilinen, haberdar olunan ve özellikle işletmelere kazandırabileceği getiriler noktasında ilgi odağı olmuş bir konudur. Yöneticilerimizin büyük bir kısmının bu kavram hakkında, sınırlı da olsa bilgilenmiş oldukları anlaşılmaktadır. Günümüzde pek çok işletme geleneksel kalite anlayışını terk ederek daha çok müşteri odaklı olan Toplam Kalite yaklaşımına doğru bir geçiş sergilemektedir. Temel olarak müşteri odaklı olma, içeride ve dışarıda sürekli gelişme ve bütüncül olma özelliklerini bünyesinde barındıran bu kavram, özellikle 1990’lı yıllardan sonra daha çok dile getirilmeye başlanmıştır. Toplam Kalite Yönetimi ile birlikte örgütler nihai olarak kaliteyi yükseltmek, verimliliği artırmak, maliyetleri azaltmak ve müşteri memnuniyetini en üst seviyeye çıkarmayı hedeflemektedir. İşletmelerimiz kalite konusunda müşteri odaklı olmanın ve müşteri ihtiyaçlarının başarı için önemli olduğunu anladıklarını ifade etmişlerdir. Dikkat çekici olan husus ise bu kritere, kesinlikle en ekonomik biçimde üretim yapmak, standartlara uygunluk gibi üretime dönük unsurların eklenmesidir. TKY için çok önemli olan iç müşterilerin tatmininden ise hiç söz edilmemektedir. Özetle bu durum yöneticilerin TKY kavramı hakkında, belli bir teorik bilgi birikimine sahip iken, kavramın temel felsefesi ve uygulamaya aktarılması konularında eksiklik ve yetersizliklerinin daha fazla söz konusu olduğu, tam bir bilinçlenmenin gerçekleşmediği biçiminde yorumlanabilir. TKY uygulamaları ile ilgili tecrübesizlik de, bu sorunu artırıcı rol oynamaktadır. TKY’ni uygulayan işletmelerin, uygulama nedenlerinin başında rekabet yer almaktadır. Müşteri beklentileri, ucuz ve kaliteli mal üretimi de, onu izleyen faktörlerdir.
Toplam kalite yönetimi felsefesinin ortaya çıkmasıyla, iç denetimden sadece kendini yineleyen ve bu anlamda işletmede toplam kalite yönetimi felsefesinin yerleşmesine ve gelişmesine katkıda bulunacak aktif bir rol alması beklenmektedir. İç denetim, yalnızca sistemin anlaşılmasını etkileyen değil, çalışması ve yürümesine yeterince uyumlu ve yetkilendirici bir güç olabilir. TKY’nin bir yaşam felsefesi olarak, en yukarıdan en alta kadar, bütüncül bir yaklaşımla uygulanması halinde başarıya ulaşılabilecek bir anlayış olduğunun farkına varılması gerekmektedir. Bu yolda gösterilecek inanç, araçların doğru bir biçimde kullanımı, başarılı firmaların tecrübelerinden yararlanma ve sürekli kalite yönetimi sağlandıktan sonra bir üst kavram olarak TKY’ne geçilmesi, bana göre, etkili uygulamalara temel teşkil edecektir.
KAYNAKÇA
• https://www.toplamkaliteyonetimi.org/
• Toplam kalite yönetimi – Vikipedi (wikipedia.org)
• https://www.toplamkaliteyonetimi.org/temel_kavramlar.html
• https://www.researchgate.net/publication/339784411_TOPLAM_KALITE_YONETIMI
• http://www.canaktan.org/yonetim/toplam_kalite/toplam-kalite-felsefesi/akdogan-toplamkalite.htm
• Prof. Dr. Muhsin HALİS, Toplam Kalite Yönetimi, 2000, Seçkin Yayıncılık,
• M. Lütfi Arslan, Canan Çetin, Toplam Kalite Yönetimi, 7. Baskı (Şubat-2020), Türkiye • ÖZEVREN, Mina, Toplam Kalite Yönetimi Temel Kavramlar ve Uygulamalar, Alfa Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2000, s. 245.
